Życie codzienne na frontach I wojny światowej

Widokówki i zdjęcia frontowe z zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie

Wybuch I wojny światowej 28 lipca 1914 został w wielu państwach przyjęty przez społeczeństwa i polityków z wielkim entuzjazmem. Miała to być szybka wojna, a zmobilizowani w sierpniu 1914 roku żołnierze wszystkich walczących armii wierzyli, że na Boże Narodzenie będą już w domu. Rzeczywistość okazała się jednak inna, działania wojenne w pierwszych miesiącach wojny nie przyniosły błyskawicznych rozstrzygnięć, lecz przerodziły się przewlekłe walki pozycyjne na wielu odcinkach frontów, okupione wielkimi stratami ludzkimi i materialnymi. Symbolem tego stała się bitwa pod Verdun, w której między lutym a grudniem 1916 roku zginęło lub zostało rannych przeszło 700 tys. żołnierzy francuskich i niemieckich.

Mimo działań wojennych, angażujących niektóre oddziały wojskowe bez tzw. zluzowania całymi miesiącami żołnierze państw walczących organizowali sobie życie społeczne, wspólnie organizowali życie codzienne, zmagali się z plagami okopów (głód, wszy, szczury, choroby zakaźne itd.), ale też starali się cieszyć każdym przeżytym dniem. Ilustracjami tych dni są kart pocztowe (widokówki) i zdjęcia frontowe przesyłane przez żołnierzy do ich bliskich. Przedstawiają one sceny z życia frontowego, zniszczenia wojenne, życie koszarowe czy alegoryczne wizje braterstwa broni.

W zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie zachowało się kilkadziesiąt takich widokówek. Przechowywane są one wraz z listami żołnierzy niemieckich z okresu I wojny światowej do rodzin, przyjaciół i bliskich w zbiorze archiwalnym Rękopisy i spuścizny, sygn. 659.

Stanowisko miotacza min (Minenwerferstellung) wojsk niemieckich na froncie francuskim, 28. września – 16 października 1916 r.

Stanowisko miotacza min wojsk niemieckich na froncie zachodnim. Na pierwszym planie żołnierz z miną kalibru 25 cm i wysokość 1,10 m, październik 1916 r.

Stanowisko obserwacyjne wojsk niemieckich na froncie zachodnim, 8 metrów przed pozycjami wojsk francuskich, październik 1916 r.

Oficerowie 209 kompanii miotaczy min wojsk niemieckich na froncie zachodnim, październik 1916 r.

Oddział karabinów maszynowych armii pruskiej (wojsk niemieckich), zdobytych na wojskach rosyjskich, lipiec 1916 r.

Umocnienia niemieckie na prawym skraju frontu zachodniego na plaży nad Morzem Północnym w Belgii, kwiecień 1916 r.

Karl Scheunemann, żołnierz 7 plutonu 2 kompanii I Batalionu Zapasowego 49 Pułku Piechoty, Gniezno, 26 marca 1916 r.

Artylerzysta Alexander Centgraf przy armacie polowej na froncie wschodnim, czerwiec 1915 r.

Rynek w Augustowie, 22 września 1914 r.

Zniszczenia wojenne zabudowań wsi Aure bei Grand Pré (Grandpré – miejscowość we Francji w regionie Szampania-Ardeny), luty 1916 r.

Rosyjskie zniszczenia w Prusach Wschodnich. Główna ulica w Eydtkuhnen (obecnie Czernyszewskoje, Obwód Kaliningradzki), luty 1916 r.

Rybacy na Newie koło Petrogrodu (Petersburg w Rosji), luty 1915 r.

Hala suszarni niemieckiej spółki kolonialnej w Kamenurnie (3. Westafrikanische Pflanzungs-Gesellschaft „Wiktoria” Kamerun), 1914

Zniszczenia wojenne zabudowań w miejscowości Harville (miejscowość we Francji, obecnie departament Moza), listopad 1915 r.

Obóz ćwiczeń wojskowych w Czarnem w powiece Człuchów na Pomorzu (Truppenübungsplatz Hammerstein), sierpień 1916 r.

Hrabia Felix von Bothmer (1852-1937), dowódca korpusu bawarskiego armii niemieckiej w I wojnie światowej, wrzesień 1916 r.

Alegoria wojny w koloniach. Obraz Willego Stöwera – karta pocztowa, grudzień 1915 r.