Informacje ogólne

Informacje ogólne

Obecnie zasób Archiwum Państwowego w Szczecinie, wytworzony na przestrzeni wieków, począwszy od XIII w. do końca II wojny światowej. tworzą m.in. następujące materiały: Archiwum Książąt Szczecińskich i Archiwum Książąt Wołogoskich, będące wytworem kancelarii władców z rodu Gryfitów, obrazujące stosunki wewnętrzne oraz kontakty zagraniczne państwa pomorskiego; ponadto akta Sądu Kameralnego Rzeszy (Reichskammergericht) w Wetzlar (dotyczące terenu Pomorza), Sądu Nadwornego Księstwa Szczecińskiego w Stargardzie (Stargarder Hofgericht), Kapituły Katedralnej w Kamieniu Pomorskim, Konsystorza Prowincji Pomorskiej w Szczecinie, organów pruskiej administracji terenowej (Kamera Wojenno-Skarbowa, Naczelne Prezydium Prowincji Pomorskiej, Rejencja Szczecińska, Prezydium Policji), akta starostw i wydziałów powiatowych, sądów obwodowych, urzędów domenalno-rentowych i katastralnych, miast, cechów, materiały wytworzone przez szkoły, fundacje i organizacje społeczne, archiwalia pomorskich rodów szlacheckich (m.in. Dewitz, Puttkamer, Zitzewitz), spuścizny naukowców i artystów (m.in. Martina Wehrmanna, Karla Loewego), a także licznie zachowane księgi stanu cywilnego oraz kościelne księgi metrykalne, będące nieocenionym źródłem dla badań genealogicznych. Dokumenty pergaminowe i papierowe zachowały się nielicznie, przede wszystkim w Zbiorze dokumentów (w tym potwierdzenie lokacji Szczecina na prawie magdeburskim z 1293 r.) oraz w aktach miast: Gryfino (gdzie znajduje się najstarszy z nich, datowany na 1273 rok), Debrzno i Jastrowie (w tym liczne wystawione przez królów polskich w czasach nowożytnych). Warty uwagi jest zbiór akt nadzoru budowlanego (Baupolizei) miasta Szczecina, obejmujący ponad 20 tys. planów budynków, budowli oraz sieci wodociągowo-kanalizacyjnej.

Do najważniejszych zespołów archiwalnych dotyczących dziejów polskiego Pomorza Zachodniego po 1945 roku należą akta administracji państwowej i partyjnej szczebla wojewódzkiego (Urząd Wojewódzki Szczeciński, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Szczecinie), a następnie szczebla powiatowego, miejskiego, gminnego i gromadzkiego (starostwa, prezydia rad narodowych, urzędy miast i gmin oraz komitety PPS, PPR i PZPR), a także administracji specjalnej: państwowych urzędów repatriacyjnych (cenne zwłaszcza dla odtworzenia procesu wymiany ludności po zakończeniu wojny), urzędów likwidacyjnych, urzędów ziemskich, administracji morskiej, podatkowej i inne. Reprezentowane są także akta wymiaru sprawiedliwości: sądów i prokuratur wszystkich szczebli. W szczecińskim Archiwum Państwowym gromadzi się również dokumentację obrazującą zachodniopomorską gospodarkę, w tym takich kluczowych zakładów jak Stocznia Szczecińska S.A. (dawniej im. Adolfa Warskiego, w tym dokumentacja techniczna i projektowa budowanych statków), stocznie remontowe, Fabryka Mechanizmów Samochodowych „Polmo”, Przedsiębiorstwo Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich „Gryf”, Polska Żegluga Morska, Huta „Szczecin”, Szczecińskie Zakłady Papiernicze „Skolwin”, Fabryka Kabli „Załom”, Zakłady Włókien Chemicznych „Chemitex-Wiskord”, Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Odra” oraz „Dana”, Zakłady Chemiczne „Police”, elektrownie, Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście S.A. i wielu innych. Dobrze odzwierciedlone są także działające po 1945 roku związki zawodowe, spółdzielnie oraz organizacje społeczne, kombatanckie, młodzieżowe i inne (m.in. wojewódzkie struktury Polskiego Czerwonego Krzyża, Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Związku Sybiraków, Związku Harcerstwa Polskiego, Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, NSZZ „Solidarność”). Zasób uzupełniają akta wybranych szkół, jednostek kultury, nauki, mediów (Polskie Radio Szczecin oraz Telewizja Polska Oddział w Szczecinie) oraz spuścizny po znanych działaczach czy naukowcach (m.in. Piotrze Zarembie, Henryku Lesińskim, Alfredzie Wielkopolskim, Bogdanie Dopierale czy Bogdanie Frankiewiczu). Archiwum aktywnie pozyskuje także archiwalia prywatne, obrazujące dzieje osób i rodzin przybyłych i osiadłych w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim, a sięgające nieraz i XIX wieku.

W zasobie Archiwum w Szczecinie znajdują się także zbiory grupujące materiały archiwalne określonego typu, z różnych okresów dziejów i o różnej proweniencji. Są to m.in. zbiory: kartograficzny (od poł. XVI w.), pieczęci i tłoków pieczętnych (od XV w.), fotografii (od 1867), plakatów i afiszy, druków ulotnych, nagrań dźwiękowych, relacji i wspomnień, filmów, a także nieliczne obiekty innego typu (sztandary, proporce). Częścią archiwum jest także Biblioteka, zawierająca przede wszystkim bogaty zbiór pomeraników, liczne książki (w tym starodruki), druki ulotne, gazety i czasopisma.