Archiwum Państwowe w Szczecinie

72 lata temu

 

1 sierpnia jest to symboliczna data dla szczecińskich archiwistów. Otóż 72 lata temu, w swoim dzienniku pierwszy dyrektor tej placówki Bolesław Tuhan-Taurogiński zapisał: „1 sierpnia 1945 roku objąłem Archiwum Państwowe w Szczecinie”. B. Tuhan-Taurogiński, patron sali konferencyjnej archiwum, był w latach 1928–1944 kierownikiem archiwum Radziwiłłów. Od 1945 do 1950 r. był dyrektorem szczecińskiej placówki archiwalnej, a następnie przeszedł do Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, gdzie pracował do emerytury. Przed pierwszym dyrektorem i polską służbą archiwalną w powojennych latach stanęło niezwykle trudne zadanie, ponowne zorganizowanie archiwum, zabezpieczenie budynków archiwalnych, a przede wszystkim scalenie rozproszonego zasobu przedwojennego, pruskiego Staatsarchiv, odtworzenie zespołów, sporządzenie ich ewidencji. Po wojnie budynek administracyjny przy ul. św. Wojciecha 13 był pozbawiony dachu, a w magazynowym były powybijane szyby. Niektóre piętra magazynu były zdewastowane. Natomiast w obawie przed skutkami działań niemieccy archiwiści w latach 1942–1943 ewakuowali ok. 90% zasobu archiwalnego, który rozlokowano w różnych miejscowościach na terenie Pomorza. Dzięki m.in. zabiegom B. Tuhana-Taurogińskiego udało się do 1950 r. zwieźć do magazynów archiwalnych 4011 m.b. archiwaliów z 7068 m.b. zasobu przedwojennego. Jego część, która nigdy do Szczecina nie powróciła, została zniszczona, nieodnaleziona lub zaginęła w nieznanych okolicznościach, część, która była w miejscowościach po niemieckiej stronie granicy stała się podstawą Landesarchiv w Greifswaldzie. W 1951 r. szczecińskie archiwum przejęło pierwsze akta wytworzone przez polskie urzędy.