Archiwum Państwowe w Szczecinie

Prezentacja albumu „Od PRL do III RP”

W czwartek, 23 stycznia, w Studiu koncertowym Polskiego Radia Szczecin odbyła się prezentacja albumu pt. „Od PRL do III RP. Szczecińskie lata przełomu w obiektywie Jarosława Kaczorowskiego i Pawła Woźniaka” w opracowaniu merytorycznym Michała Siedziako, Igi Bańkowskiej i Krzysztofa Kowalczyka. Za graficzną stronę projektu odpowiadał Łukasz Szełemej. Album został zrecenzowany przez prof. dr. hab. Jerzego Eislera. Książka ukazała się dzięki wsparciu finansowemu ze środków Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.

W albumie zamieszczono niewielką część dorobku fotografów-amatorów, byłych działaczy opozycji antykomunistycznej, pp. Jarosława Kaczorowskiego i Pawła Woźniaka. Fotografie te, obrazujące działalność różnych nurtów szczecińskiej opozycji demokratycznej ostatniej dekady PRL i czasów obejmujących transformację ustrojową, trafiły jako dar do Archiwum Państwowego w Szczecinie dzięki inicjatywie prezesa Fundacji Polskich Wartości p. Wojciecha Woźniaka. Na zdjęciach uchwycono przejawy aktywności środowisk opozycyjnych, w tym głównie związanych z Marianem Jurczykiem, a także solidarnościowych, Solidarności Walczącej, Konfederacji Polski Niepodległej, Federacji Młodzieży Walczącej, Ruchu „Wolność i Pokój”. Nadreprezentacja zdjęć dotyczących określonych środowisk jest związana z tym, że sami ich autorzy byli związani z konkretnymi strukturami opozycyjnymi, stąd też dokumentowali głównie ich działalność. Na fotografiach uchwycono różne przejawy opozycyjnej aktywności i tak są tam obrazy z: manifestacji, demonstracji, obchodów rocznic, mszy za Ojczyznę, spotkań Duszpasterstwa Ludzi Pracy, pieszych pielgrzymek na Jasną Górę i Pielgrzymek Ludzi Pracy, strajków, działalności związkowej i opozycji młodzieżowej. Są na nich zarówno liderzy, jak i szeregowi działacze. Zdjęcia robione często z ukrycia, stanowią pełen emocji i dynamiki obraz, a z uwagi na ich wartość tak merytoryczną, jak i artystyczną, za prof. J. Eislerem: „trudno je nazywać amatorskimi”. Warto nadmienić, iż album zawiera niewielką próbkę tego co zostało przekazane do archiwum, gdyż prezentuje zaledwie 200 z około 4000 kadrów. Warto też podkreślić, że mimo ich wybiórczego charakteru, drzemie w nich wielki potencjał do zrealizowania wielu innych, już tematycznych projektów.

Książka jest hołdem dla wszystkich, którzy w okresie Polski Ludowej, mieli odwagę przeciwstawiać się władzom, walczyć o wolność i godność, prawa człowieka, obywatela oraz pracownika dla siebie i innych, ponosząc bolesne konsekwencje swoich niezłomnych postaw.

Jest to też forma podziękowania dla naszych Darczyńców, za przekazanie do zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie swoich bezcennych fotografii. Z uwagi na wyjątkowość tych kolekcji, były już one prezentowane na dwóch wystawach: „Szczecińska droga do wolności. Strajki w 1988 roku” (2018) i „Szczecińska opozycja antykomunistyczna lat 80. i czasy przełomu w obiektywie Jarosława Kaczorowskiego i Pawła Woźniaka” (2019) oraz były zamieszczone w katalogu pierwszej z tych wystaw i obecnie w omawianym albumie.

Książką tą sygnalizujemy, że takie kolekcje są w zbiorach AP w Szczecinie i będą one, po opracowaniu udostępnione dla szerokiego grona odbiorców. A tym samym chcemy poprzez to powiedzieć, że to archiwa państwowe są najlepszym miejscem do deponowania także spuścizn i kolekcji prywatnych, które będą nie tylko profesjonalnie zabezpieczone, ale i udostępniane, zyskując „drugie” i „kolejne” życia, ilustrując różne projekty wystawiennicze, edukacyjne czy wydawnicze.

Już wkrótce album będzie dostępny on-line na stronie internetowej Archiwum Państwowego w Szczecinie.